Legalisering van de wietteelt
Door Anouk de Vries
Daar is ‘ie dan, het concept wetsvoorstel uniform experiment gesloten coffeeshopketen. Dit is in het regeerakkoord tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken. Het wetsvoorstel beoogt de teelt en verkoop van hennep voor recreatief gebruik in een gesloten coffeeshop te realiseren. Tijdens het experiment wordt gekeken of en hoe op kwaliteit gecontroleerde wiet gedecriminaliseerd aan de coffeeshops toegeleverd kan worden en wat de effecten hiervan zijn.
Gemeenten kunnen zich aanmelden om deel te nemen aan dit bijzondere experiment. De Minister van Justitie en Veiligheid bepaalt vervolgens welke gemeenten deel mogen nemen, zodat de coffeeshops gelegen binnen die gemeente hennep legaal kunnen verkopen.
Dit wetsvoorstel betekent dus een uitzondering op artikel 3 sub b en c Opiumwet, waarin staat dat het verboden is een middel als bedoeld bij deze wet behorende lijst II dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid: te telen, (…) te verkopen; aanwezig te hebben.
De Vereniging van Nederlandse Gemeente (VNG) is positief over dit experiment, omdat de wens van ruim 90% van de gemeenten wordt vervuld door het huidige cannabisbeleid te herzien. Op dit moment levert de gedoogde verkoop en niet gedoogde inkoop volgens het lokale bestuur problemen op voor de openbare orde en veiligheid, volksgezondheid en het tegengaan van criminaliteit.
Uiteraard zijn er ook tegengeluiden vanuit het werkveld. Aan de Volkskrant laat hoogleraar criminologie en strafrecht Cyrille Fijnaut weten kritisch te zijn over dit experiment. “In de adviescommissie is (zover ik kan zien) niemand die aantoonbaar verstand heeft van de mogelijke effecten van legalisering op de zwarte markten, van de teelt en handel in wiet in Nederlandse setting, dan wel ervaring heeft met opzet van dit experiment.”
Bovendien vindt zij het ‘bijzonder eigenaardig’ dat coffeeshops gedwongen worden tot winkelnering bij bepaalde productiebedrijven voor het politieke experiment. Haar voorstel is om een apart distributiecircuit op te zetten voor de verkoop van geteelde wiet met staatstoezicht als waarborg.
Daarnaast zou het experiment in strijd zijn met internationale verdragen, maar wegen mensenrechten in dit verband niet zwaarder dan VN-drugshandelverdragen die wietteelt en -handel verbieden? In opdracht van 27 grotere gemeenten concludeerden hoogleraar Piet Hein van Kempen en hoogleraar Masha Fedorova dat legalisering van hennepteelt weldegelijk mogelijk is.
Om zware misdaad als moord en mishandeling of ongelukken ten gevolge van onveilige teelt te voorkomen, kunnen mensenrechten overheden ertoe verplichten het kweken en verhandelen van cannabis gereguleerd aan te pakken. Regulering maakt de weg vrij voor kwaliteitsbewaking, zoals toezicht op het gehalte aan THC en aan gewasbeschermingsmiddelen.
De onderzoekers achten het verdedigbaar dat regulering van wietteelt als ‘een positieve verplichting van mensenrechten geldt’, zoals het recht op gezondheid en de rechten op leven en onmenselijke behandeling. Dit betekent overigens niet dat mensen beter beschermd worden door het toepassen van mensenrechten op het legaliseringsbeleid.
Of dit experiment leidt tot decriminalisering en verbetering van de openbare orde, veiligheid en volksgezondheid zal nog moeten blijken. De overheid zal het gebruik van cannabis blijven ontmoedigen, ondanks dit concept wetsvoorstel. Ik sluit mij aan bij de woorden van Geert-Jan Knoops: “de negatieve gevolgen van een verbod, moeten niet gaan leiden tot opheffen van dat verbod.” Dan is het einde zoek.
