De zaak van Savannah Dekker en Angelo S.
Door Eva Thijssen
Vorig jaar werd Savannah Dekker, een 14-jarige meisje, dood gevonden in een sloot in haar woonplaats Bunschoten. Verdachte, Angelo S., 17 jaar, is verleden week veroordeeld schuldig bevonden aan doodslag. De tiener heeft twee jaar jeugddetentie gekregen en moet jeugd-tbs ondergaan. Hieronder wordt in het kort beschreven wat er destijds is gebeurd volgens de rechtbank de genoemde ‘jeugdige’ sancties worden toegelicht.
De laatste minuten van het leven van Savannah zijn vooralsnog niet duidelijk geworden. Angelo S zwijgt hierover. De rechtbank achtte echter het scenario dat Angelo verantwoordelijk is voor de dood van het meisje aannemelijk genoeg. Savannah Dekker en Angelo S. zouden elkaar kennen van het chatten en op de bewuste dag hebben afgesproken. Angelo S. zou verliefd zijn op Dekker en een ruzie zou zijn ontstaan over dat het meisje flirterig whatsapp contact had met andere jongens. De rechter achtte aannemelijk, op grond van forensische bewijsmiddelen, dat een heftige ruzie en een daaropvolgende worsteling Savannah fataal is gevonden.
Angelo S., 17 jaar, was minderjarig. De wet geeft de rechter de mogelijkheid om een jongere tussen de 16 tot 18 jaar volgens het volwassenstrafrecht te berechten, waarbij de straffen velen malen zwaarder kunnen zijn (art. 77b Sr). Met het oog op de ontwikkeling van Angelo koos de rechtbank voor het jeugdstrafrecht.
Het strafrecht voor jeugdigen heeft een zachter, pedagogisch karakter. Het OM en de rechter moeten zich afvragen wat de jongere nodig heeft om niet opnieuw het strafrecht te betreden. Welke maatregelen dienen het meest het van de jongere? Veelal zijn dat maatregelen van begeleiding en zorg. De wet erkent dat jongeren nog in ontwikkeling zijn; niet altijd zijn ze goed bedacht op de gevolgen van hun gedrag. Soms leiden jongeren aan ernstige problemen in de ontwikkeling die in zekere zin hebben geleid tot de gedragingen bij de jongeren. Serieuze problemen in de ontwikkeling die in verband zouden staan met het scenario waaraan de rechtbank vast hield. De problemen zijn dermate zorgelijk dat Angelo S. naast jeugddetentie, jeugd-tbs, meer bekend onder de PIJ-maatregel, moet ondergaan.
Bij beide sancties wordt rekening gehouden dat het nog een jongere betreft. Jeugddetentie is de ‘zachte’ naam voor een gevangenisstraf bij jongeren. Dat de wetgever de gevangenisstraf beperkt houdt en de ontwikkeling van de jongere voorop stelt, laat de maximale duur van een gevangenisstraf en de tenuitvoerlegging ervan, bij jeugdigen zien. De gevangenisstraf heet bij jongeren ‘jeugddetentie’. Bij jongeren tussen de 12 en 16 jaar mag jeugddetentie maximaal 1 jaar duren, ongeacht het gepleegde feit. Voor jongeren boven de 16 tot 18 jaar is er een maximum van twee jaar (art. 77i Sr). Tevens wordt de tenuitvoerlegging van de jeugddetentie wordt pedagogisch gekleurd. De jongere gaat naar een speciale gevangenis, een Justitiële Jeugdinrichting (JJT). Er zijn begeleiding en programma’s die gericht zijn op het nemen van verantwoordelijkheid en op een goede ontwikkeling van de jeugdige.
De PIJ-maatregel staat voor intensieve behandeling die jongeren onder gaan in een JJT. Ook al heeft de maatregel bij oplegging een duur van maximaal drie jaar, de rechter kan toestemming geven voor verlenging als er nog belang is bij voortduring van de tbs. De tbs kan hierdoor maximaal zeven jaar duren. Doorloop naar volwassenen tbs is mogelijk (art. 77s-77t Sr).
Het psychologisch onderzoek stelde vast dat de ontwikkeling van Angelo bedreigd wordt, door problemen in de persoonlijkheid die weer deels zijn ontstaan door de thuissituatie van de tiener. De rechter oordeelde dat het voor de ontwikkeling van de Angelo van belang is dat deze maatregel wordt aangereikt. De maatregel beschrijft behandelcoördinator Esther Crombach als individuele begeleiding en groepsactiviteiten waarbij de jongere leert praten over het delict wat hij heeft gepleegd. “Dat is vaak nieuw voor ze”, zegt behandelcoördinator Esther Crombach. “Want jongeren houden, in de hoop hun straf te ontlopen, tot de veroordeling vaak hun lippen op elkaar.” De maatregel staat ook voor persoonsgerichte therapie ingezet voor de gedragsproblemen die geconstateerd zijn.
Rechtbank Midden-Nederland 13 juli 2018, ECLI:NL:RBMNE:2018:3274.
- Wolthuis & M. Vandenbroucke, ‘Schade herstellen tijdens jeugddetentie’, Proces 2010 (89), afl. 3, p. 150-164.
F.W. Bleichrodt & Vegter 2016, p. 67-70.
