Levensdelicten in de Verenigde Staten
Door: Eline Berkeljon
De dood van George Floyd heeft niet alleen een grote impact gehad op de Amerikaanse bevolking. Zo werden ondanks het coronavirus ook in Nederland demonstraties gehouden tegen racisme. Er heerst wereldwijd veel woede en frustratie. De agenten die betrokken waren bij de arrestatie van Floyd worden inmiddels allemaal aangeklaagd. Derek Chauvin, de agent die minutenlang met zijn knie op de nek van George Floyd zat, wordt aangeklaagd voor ‘moord zonder voorbedachte rade’, of juridisch correct vertaald: doodslag.[1]
Zou je een Amerikaans nieuwsartikel hierover lezen, dan staat er dat Chauvin inmiddels wordt vervolgd voor ‘second-degree murder’. Inmiddels, want in eerste instantie werd hij vervolgd voor ‘third-degree murder’ en ‘second-degree manslaughter’. In de Verenigde Staten kent men over het algemeen drie basiscategorieën ‘murders’: ‘first-degree’, ‘second-degree’ en ‘third-degree’. De meeste Amerikaanse staten kennen alleen de first- en second-degree murders. Let op: de terminologie kan per deelstaat verschillen. Sommige staten kennen helemaal geen ‘degrees’ en gebruiken termen als ‘capital murder’, ‘felony murder’ en ‘aggravated murder’.
In Nederland kennen we de termen moord, doodslag en dood door schuld. Voor moord is in ons land altijd voorbedachte rade vereist.[2] Moord in de zin van het Wetboek van Strafrecht zou in de Verenigde Staten vallen onder de ‘first-degree murders’. Eén van de situaties vereist namelijk ook voorbedachte rade (‘premeditation’).[3] Er zijn dus meer situaties die vallen onder de categorie ‘first-degree’. Veel Amerikaanse staten vinden een aantal situaties zonder voorbedachte rade namelijk zo ernstig, dat ook daarvoor de maximale straf opgelegd moet kunnen worden.[4] Een voorbeeld hiervan is het doden van een persoon gedurende de uitvoering van een ander misdrijf, zoals verkrachting, beroving of een ander geweldsdelict. Ook het doden van bijvoorbeeld een politieagent of rechter kan worden aangemerkt als een ‘first-degree murder’.[5]
De staat Minnesota, waar George Floyd om het leven kwam, is een van de weinige staten die ‘third-degree murder’ in de wet heeft staan. Het gaat hierbij, kortgezegd, om situaties waarin iemand om het leven komt door een daad die bij uitstek gevaarlijk is voor anderen, maar waarbij het niet de intentie is geweest om diegene te doden.[6] Ook bij second-degree manslaughter is geen sprake van intentioneel handelen. Het moet hierbij gaan om een verwijtbare nalatigheid waarbij een onredelijk risico wordt genomen en bewust de kans op een dodelijke afloop wordt aanvaard.[7] De maximale gevangenisstraf voor third degree murder in Minnesota is 25 jaar. Voor second-degree manslaughter is dit 10 jaar.
De aanklacht tegen Derek Chauvin is zoals gezegd verhoogd naar ‘second-degree murder’. Hiervoor is de intentie om te doden wél vereist.[8] De aanklagers gaan er nu van uit dat Chauvin die intentie had. In Nederland noemen we dit geen moord, maar doodslag. Er geldt immers niet het vereiste van voorbedachte rade. In Minnesota is de maximale gevangenisstraf voor ‘second-degree murder’ 40 jaar.
Het systeem verschilt zoals gezegd per staat. Duidelijk is wel dat het Amerikaanse begrip ‘murder’ strafrechtelijk gezien veel breder is dan ons begrip ‘moord’. Veel situaties die in de Verenigde Staten worden aangemerkt als moord, zouden in Nederland vallen onder doodslag. Vandaar het verschil in terminologie tussen Amerikaanse en Nederlandse nieuwsartikelen.
[2] Artikel 289 Wetboek van Strafrecht.
[3] 2019 Minnesota Statutes, sectie 609.185, paragraaf a, clausule 1.
[4] In de meeste staten is dit een levenslange gevangenisstraf, eventueel zonder de mogelijkheid van voorwaardelijke vrijlating. Er zijn ook staten waar voor first-degree murders de doodstraf kan worden opgelegd.
[5] https://criminal.findlaw.com/criminal-charges/first-degree-murder-overview.html
[6] 2019 Minnesota Statutes, sectie 609.195.
[7] 2019 Minnesota Statutes, sectie 609.205.
[8] 2019 Minnesota Statutes, sectie 609.19.
