De zaak Heringa
| Door Shannen Jongmans |
De Hoge Raad heeft op 16 april jl. geoordeeld dat de veroordeling van de heer Heringa, wegens het bieden van hulp aan zijn bejaarde (stief)moeder, om een einde aan haar leven te maken, in stand blijft.[1]
De 99-jarige (stief)moeder van Heringa had aanzienlijke gezondheidsklachten, zo leed zij aan hartfalen, ernstige rugklachten en was de vrouw zo goed als blind. Nadat haar euthanasieverzoek twee keer was geweigerd heeft Heringa haar met de zelfdoding geholpen. Op haar uitdrukkelijke verzoek heeft hij medicijnen verstrekt die zij heeft ingenomen, waarna is zij overleden. Om te kunnen bewijzen dat zijn moeder zelf tot zelfdoding heeft besloten heeft hij het hele proces op video opgenomen, inclusief het gesprek waarin zijn (stief)moeder aangeeft niet meer te willen leven. [2] ‘’Tijdens de strafzaak heeft Heringa een beroep gedaan op noodtoestand aangezien de huisarts had geweigerd medewerking te verlenen aan euthanasie en hij zich moreel verplicht voelde zijn (stief)moeder te helpen bij het realiseren van de door haar uitdrukkelijk gewenste dood’’.[3
In het kort een overzicht van de zaak Heringa [4]
- 2013: Heringa is schuldig bevonden, maar krijgt geen straf
- 2013: OM gaat in hoger beroep
- 2015: Heringa wordt ontslagen van rechtsvervolging door het gerechtshof
- 2015: OM gaat in cassatie
- 2017: Hoge Raad verwerpt vrijspraak Heringa en verwijst zaak terug naar gerechtshof
- 2018: Heringa krijgt zes maanden voorwaardelijk opgelegd van het gerechtshof
- 2018: Heringa gaat in cassatie
- 2019: Cassatie ongegrond verklaard door Hoge Raad
In het Nederlandse recht is zelfdoding op zichzelf niet strafbaar gesteld, enkel hulp bij zelfdoding is volgens het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) strafbaar. De strafbaarheid van hulp bij zelfdoding wordt in artikel 294 Sr. als volgt verwoord:
- Hij die opzettelijk een ander tot zelfdoding aanzet wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de vierde categorie.
- Hij die opzettelijk een ander bij zelfdoding behulpzaam is of hem de middelen daartoe verschaft wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de vierde categorie.
In de Nederlandse (straf)wetgeving wordt als uitgangspunt genomen dat euthanasie alleen door een arts mag worden uitgevoerd met inachtneming van bepaalde zorgvuldigheidseisen genoemd in de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek. Het hof heeft in deze zaak gekeken of zich in dit specifieke geval uitzonderlijke omstandigheden hebben voorgedaan die maken dat de handelingen van Heringa toch gerechtvaardigd kunnen worden. In het onderhavige geval zijn van bijzondere omstandigheden niet gebleken. In deze zaak is niet uit te sluiten dat er geen redelijk alternatief was voor de door Heringa uitgevoerde handelingen en de gemaakte keuze om behulpzaam te zijn bij de zelfdoding van zijn (stief)moeder.[5] De veroordeling blijft derhalve in stand.
[2]https://www.recht.nl/rechtspraak/?ecli=ECLI:NL:HR:2019:598&TKN=49a6bb59a6b4cc32ddf87bb2f3efebff
[3] https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Hoge-Raad-der-Nederlanden/Nieuws/Paginas/Veroordeling-Heringa-wegens-bieden-van-hulp-bij-zelfdoding-moeder-blijft-in-stand.aspx
