Strafblad

Een valse QR-code: is het strafbaar?

In de huidige tijd zijn de QR-codes niet meer weg te denken uit de samenleving. Wil je wat gaan eten, naar de bioscoop of zelfs gaan sporten, dan zal je in het bezit moeten zijn van een geldig vaccinatie-, herstel- of testbewijs. 

Enige tijd geleden is gebleken dat QR-codes gemakkelijk te vervalsen zijn. Er verschijnen steeds meer berichten in het nieuws over fraude met QR-codes. Laatst zijn er drie verdachten opgepakt voor lucratieve handel. De verdachten zouden mensen registreren alsof ze een vaccinatie hadden gekregen terwijl dat niet het geval was. Klanten betaalden daar tussen de 500 en 1000 euro voor.[1]

Hier lopen twee verschillende soorten potentiële strafzaken. Voor de hand liggend is dat degene die de valse registratie aanmaakt strafbaar is. Maar, daarnaast is degene die gebruik maakt van een valse code eveneens strafbaar. Het gaat hier om de overtreding van artikel 225 van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr): valsheid in geschrifte. 

Degene die de valse registratie verzorgt is strafbaar op grond van art. 225 lid 1 Sr. Er moet zijn voldaan aan de volgende drie criteria: 

  1. Geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen: in dit geval een QR-code als bewijs van vaccinatie, herstel of test
  2. Er moet sprake zijn van het valselijk opmaken of vervalsen van het geschrift: zonder het vervalsen bestond het bewijs niet
  3. Met het oogmerk het geschrift als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken: er moet bewezen worden dat de medewerker doelbewust de QR-code heeft doorgespeeld. 


Ook de gebruiker van de valse code is strafbaar. Er is in dat geval sprake van een overtreding van art. 225 lid 2 Sr.

In dit artikel is het strafbaar gesteld: het opzettelijk gebruik maken van het valse of vervalste geschrift, dan wel het opzettelijk afleveren of voorhanden hebben van zo een geschrift.

  1. Opzet op: 
  • Gebruik maken van het geschrift veronderstelt dat de gebruiker het geschrift aanwendt als een middel tot misleiding van degene aan wie hij de QR-code moet laten zien. Of;
  • Voorhanden hebben van het geschrift veronderstelt dat degene de QR-code tot zijn beschikking heeft, wat betekent dat hij het geschrift in overeenstemming met de bewijsbestemming kan gebruiken, zodra dat wordt gewenst.[2]
  1. Een geschrift als beschreven in lid 1 

De maximale straf voor valsheid in geschrifte is in beide gevallen een gevangenisstraf van ten hoogste 6 jaren of een geldboete van de vijfde categorie. Geen milde dus!

[1] V. Schildkamp, ‘Derde aanhouding in zelfde dokterspraktijk voor het vervalsen van QR-codes’, AD 4 november 2021.  
[2] Sackers, ‘Gebruik maken van een vals geschrift (art. 225 lid 2 Sr)’, in: M.F. Attinger e.a./ P.A.M. Mevis e.a., Handboek strafzaken, Deventer: Wolters Kluwer 2015 (online, bijgewerkt 1 juli 2021).